De opdrachtgever bleek de oplossingsrichtingen al te hebben bedacht:
- Ouderen/chronisch zieken moeten langer thuis wonen
- Werken in de zorg moet aantrekkelijk worden
- Er moeten minder handen aan het bed nodig worden
Dat klinkt logisch en voor de hand liggend, maar uiteraard borrelt bij mij direct de vraag op of er nog andere oplossingsrichtingen denkbaar zijn. Je wilt geen uitgebreid denk- en discussiewerk overnieuw voeren, maar je wilt ook geen oplossingsrichtingen missen. Hmm. Wie hebben hier hoe lang en hoe over nagedacht? Ouderen, chronisch zieken en hun mantelzorgers zijn bij onze brainstormsessie niet uitgenodigd. Curieuze keuze? Gevaarlijke fout? Hun behoefte doet niet ter zake? Hmm.
En ook een paar randvoorwaarden liggen al vast:
- Oplossingen moeten financierbaar zijn. Ik vermoed dat de schrijver van de opdracht bedoelt: liefst een besparing opleveren in vergelijking tot de huidige situatie, want daar lijken bij de opdracht meegeleverde voorbeelden op te wijzen.
- De kwaliteit van de zorg moet gegarandeerd. Welk criterium voor het kwaliteitsoordeel we daarbij moeten hanteren, staat niet in de opdracht. Medische kwaliteit? Patiënttevredenheid? Eerste levensbehoeften vervuld? Menselijk contact?
Aan ons kunstenaars de opdracht om de andere partijen op ‘out-of-the-box’-ideeën te brengen. Om de gedachten wat te bepalen, kregen we een paar voorbeelden mee van ideeën die eerdere brainstormsessies hadden opgeleverd:
- De gamingindustrie (voor de digibeten onder de doelgroep: dat zijn de makers van computerspelletjes) stelde voor om gameconcepten te maken die ouderen die bijvoorbeeld na een operatie weer moeten revalideren, te prikkelen tot beweging. Tja. Dat bespaart wellicht bezoekjes aan een dure fysiotherapeut met alle bijbehorende vervoersproblemen en –kosten. Maar mijn moeder- en schoonmoeder zijn bang voor elke knop op elk apparaat. Dus dan zou het voor hen een gameconcept zonder knoppen of apparaten moeten worden. Dat lijkt me een uitdaging. Ook willen ‘de mama’s’ graag minstens wekelijks een menselijk gezicht zien van een deskundige die hen vertelt of ze het goed doen, die hen vertelt dat elk pijntje dat ze erbij voelen gewoon bij het proces hoort en aan wie ze alle spookverhalen van kennissen en media kunnen voorleggen over enge ziektes waar hun symptomen ook wel een beetje op lijken. En zelfs al zou het om de babbel en niet om de inhoud gaan, dan zul je bij zo’n ontmenselijkende oplossing toch moeten voorzien in gezellig vrijwilligersbezoek om het nu ontbrekende praatje op te vangen. Hmmm.
- Een ander voorbeeld: een oefenlab voor aankomende zorgwerkers waar ze niet alleen kunnen oefenen in het zorgen, maar waar MKB’ers ook hun innovaties kunnen uittesten. Ik schrik. Dat oefenen op poppen of robots zal toch niet in de plaats komen van stages? Stel je voor: een patiënt die bang is voor prikken en allemaal smoesjes verzint om het prikmoment zo lang mogelijk uit te stellen. Hoe oefen je communiceren met zo’n patiënt op een al dan niet robotpop? En oefenen om een warrige patiënt ontbijt te geven die net bedacht heeft dat op tijd thuis moet zijn voor het avondeten en zijn jas wil aantrekken? Dat zijn een hoop oefenscenario’s om in zo’n robot te programmeren. Oefenen met ‘the real thing’ gaat juist uit van oefenen met mensen met al hun onzekerheden en eigenaardigheden, terwijl in een lab alles gemodelleerd is. Weer een zorgmoment ontmenselijkt. Hmm. Laten we maar aannemen dat dit lab een aanvulling gaat vormen op de stage.
- Nog eentje dan: sensoren in huizen van thuiswonende dementerenden, zodat de zorgprofessional op afstand kan beoordelen of de patiënt hulp nodig heeft. Die sensoren bezorgen de professional informatie als: heeft de patiënt zijn ochtendplasje wel gedaan? Heeft ie gedoucht? Ontbeten? Brrrr, wie krijgt daar nou geen ‘Big Brother’-associaties bij. Natuurlijk, het bespaart steeds terugkerende vragenlijsten die samen met de patiënt en/of zijn verzorgers moeten worden ingevuld. En waar mijn moeder helemaal iebel van zou worden en plagerig gekke antwoorden op zou gaan geven. Maar het haalt weer de menselijke factor uit het leven van de oudere, die vaak al zo eenzaam is en behoefte heeft aan structuur: waarom komt die zuster met dat rode haar niet meer elke ochtend om acht uur langs om te helpen met …? Waarom is er ineens wel een onbekend, blond meisje als je een keertje wil uitslapen na laat familiebezoek? Hmm.
Misschien is het mijn opdracht als schrijfster en verhalenvertelster om straks tijdens mijn brainstorm mijn gesprekspartners uit te dagen om tot oplossingsrichtingen te komen die naadloos passen in het levensverhaal van de oudere. Zal ik vast wat foto’s uitknippen ter inspiratie voor de zorgmanagers, technische laboranten en gamedevelopers? Karakterfoto’s van oudere Indische dames in sarong, roti kokende, Surinaamse ‘big mama’s’, Hollandse verzetsstrijders, Amsterdamse Jordaanbewoners, dementerene ex-Unifilsoldaten, Goudase kaasboerinnen en zo? De brainstorm vindt plaats tijdens een congres: http://bit.ly/j11pTkMisschien willen woningbouwcorporaties dan wel nadenken over aanleunwoningen voor ouderen naast de eengezinswoning van hun zoon of dochter. Met verbindingsdeur ertussen en intercom of zo? Of gezinswoningen met een ruime zit/slaapkamer op de begane grond voor oma? Schijnt in Duitsland veel te gebeuren. Zou ik meteen aankopen voor mijn mama’s. Kunnen ze lekker met de pot mee-eten, help ik ze met douchen en aankleden, vul ik de zorgformulieren wel in, hoeft mijn zoontje minder naar de kinderopvang, etc. Wel graag met thuishulp erbij, want ik moet ook nog werken en met alleen man en zoon een weekje op survivalkampeertocht kunnen gaan. Maar dan zorg ik wel voor koffiebezoek van de buurvrouw en wandelgezelschap naar het buurthuis. En ik gooi de vriezer vol met Indische restjes (want van Tafeltje Dekje moet ze overgeven) om in een pannetje (want voor de magnetron is ze bang) op te warmen. Uiteraard met zelfgemaakte sambal van verse rode pepers, rode sjalotjes, veel biologische knoflook, verse loaswortel (niet rendabel om aan te schaffen voor een keuken van een Hollands kokend verzorgingshuis) en met gefermenteerde garnalenpasta (streng verboden in de overhygiënische keukens van de ouderenzorg). Hmmmmmmmmmm!
